Help, mijn peuter slaapt niet (door)!

Als je peuter moeite heeft met in slaap vallen of vaak wakker wordt ‘s nachts, ben je zeker niet de enige. Veel ouders lopen hier tegenaan en het kan behoorlijk frustrerend zijn. Maar waarom gebeurt dit eigenlijk? 

Peuters maken een enorme ontwikkeling door – lichamelijk, mentaal en emotioneel – en dat heeft ook invloed op hun slaap. In dit artikel bespreken we veelvoorkomende oorzaken van slaapproblemen bij peuters en wat je als ouder kunt doen om je ukkie (en jezelf) te helpen aan betere nachten.

Nachtmerries: Angstige dromen waardoor je peuter niet durft te slapen

Nachtmerries zijn bij peuters heel normaal. Hun fantasie ontwikkelt zich razendsnel en dat zorgt er soms voor dat ze enge dromen krijgen. Zij kunnen fantasie en werkelijkheid nog niet uit elkaar houden. Een monster onder het bed, bang zijn dat mama weggaat of een enge hond uit het park – voor peuters zijn deze angsten levensecht.

Wat kun je doen?

• Blijf rustig en troost hem: Als je peuter overstuur wakker wordt, stel hem dan gerust. Vertel dat het maar een droom was en dat hij veilig is.

• Creëer een veilige slaapomgeving: Een nachtlampje of favoriete knuffel kan helpen om angst te verminderen.

• Vermijd spannende prikkels voor het slapengaan: Kijk geen spannende filmpjes en houd de sfeer rustig en ontspannen.

Emoties verwerken: Een hoofd vol indrukken

Peuters maken dagelijks van alles mee en kunnen al die nieuwe indrukken nog niet altijd goed verwerken. Dat gebeurt vaak pas in hun slaap en dat kan leiden tot onrustige nachten.

Wat kun je doen?

• Praat over de dag: Bespreek voor het slapengaan wat je kind heeft meegemaakt. Zo help je hem zijn ervaringen een plekje te geven.

• Rustige afsluiting: Bouw een vast ritueel in, zoals een fijn verhaaltje lezen of samen zingen, zodat je peuter rustig de dag afsluit.

Separatieangst: De angst om alleen te zijn

Rond de peuterleeftijd kan separatieangst weer opspelen. Je kind vindt het lastig om zonder jou in slaap te vallen en wordt misschien huilend wakker omdat hij je mist.

Wat kun je doen?

• Zorg voor een vast bedtijdritueel: Dit geeft je kind een gevoel van veiligheid.

• Laat zien dat je er bent: Een knuffel of een kusje en een duidelijke belofte dat je er morgen weer bent, helpt vaak.

• Stap voor stap wennen: Blijf even naast het bed zitten totdat je kind slaperig is, maar probeer daarna steeds een beetje eerder weg te gaan.

Veranderingen in hun leven: Nieuwe situaties veroorzaken onrust

Een verhuizing, een nieuw broertje of zusje, of de overstap naar een groter bed – grote veranderingen kunnen ervoor zorgen dat je peuter moeite heeft met slapen.

Wat kun je doen?

• Praat over de veranderingen: Leg je kind uit wat er gebeurt en waarom.

• Geef extra aandacht: Tijdens de overgangsperiode kan je kind wat extra knuffels en geruststelling nodig hebben.

• Houd vast aan routines: Juist bij veranderingen is een vast bedtijdritueel heel belangrijk.

Bekijk ook: De overstap van ledikant naar peuterbed: wanneer is je kind er klaar voor? + de 5 leukste peuterbedden

Oververmoeidheid: Te moe om te slapen

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar hoe vermoeider je peuter is, hoe moeilijker hij in slaap valt. Oververmoeidheid kan ook leiden tot vaker wakker worden ‘s nachts.

Wat kun je doen?

• Let op de slaapsignalen: Wrijven in de ogen, jengelig gedrag of gapen – tijd om naar bed te gaan!

• Houd vaste bedtijden aan: Consistentie helpt je peuter om een goed slaapritme te ontwikkelen.

• Zorg voor voldoende rustmomenten overdag: Een rustige middag kan helpen om oververmoeidheid te voorkomen.

Tien tips voor een goed bedritme en rustige nachten

1. Houd een vast bedtijdritueel aan, zoals tandenpoetsen, pyjama aan en een verhaaltje lezen.

2. Zorg voor een rustgevende slaapomgeving met gedimd licht en een aangename temperatuur (niet te warm!).

3. Beperk schermtijd voor het slapengaan.

4. Laat je kind overdag voldoende bewegen, maar bouw de energie ‘s avonds rustig af.

5. Probeer je peuter overdag niet te lang te laten slapen, zodat hij ‘s avonds moe genoeg is.

6. Praat over de dag om emoties te verwerken.

7. Gebruik een nachtlampje als je kind bang is in het donker.

8. Geef je peuter een knuffel of dekentje voor extra troost.

9. Wees geduldig bij veranderingen en geef je kind de tijd om te wennen.

10. Blijf kalm als je peuter ‘s nachts wakker wordt – jouw rust helpt je kind ook rustig te worden.

    
    

Met deze tips en inzichten kun je hopelijk de nachten weer wat rustiger maken. Elke peuter is anders, dus kijk vooral wat bij jullie past. En onthoud: deze fase gaat ook weer over!